تروما یا ضربه سر،خطرناکترین وضعیت اورژانسی
نوشته : کارشناسان پرستاری مرکز آموزشی درمانی شهید مطهری ارومیه
ضر به سطح سر ، جمجمه و مغز می باشد. شایع ترین علت مرگ و میر در تصادفات ضربات سر است. بهترین روش برای مقابله با ضربات مغز ، پیشگیری از آن است.
تحقیقات نشان می دهد که تمام آسیب های مغزی به صورت آنی پس از وارد شدن ضربه ایجاد نمی شود. آسیب مغزی در اثر صدمات به دو صورت ظاهر می شود. آسیب اولیه و آسیب ثانویه می باشد. آسیب سر اولیه همان صدمه اولیه ای است که در اثر صدمه به مغز وارد می شود مثل کوفتگی مغز ، له شدگی ، پارگی عروق خونی. و آسیب ثانویه در طول چند ساعت تا چند روز پس از آسیب اولیه ایجاد می شود و علت آن تورم مغز و خونریزی است.
بر خلاف صدمات سایر نقاط بدن که پوست با ایجاد تورم متسع می شود.
جمجمه آسیب دیده هرگز نمی تواند تورم اجزای مغز را با ایجاد انبساط جبران کند. بنابراین هرگونه خونریزی و یا تورم در داخل جمجمه ، حجم محتویات موجود در این محفظه غیر قابل ارتجاع را افزایش داده و منجر به بالا رفتن فشار در داخل مغز می شود. در صورتی که این فشار سبب کاهش خونرسانی ، کاهش اکسیژن و تجمع مواد زاید در مغز می شود.
صدمه به سطح پوست سر:
به عنوان یک ضربه جزئی طبقه بندی می گردد . از آنجا که عروق خونی بیشتری در سطح سر وجود دارد ، در هنگام صدمه خونریزی زیادی میکند و ممکن است خراشیدگی وکوفتگی ، لهیدگی یا خونریزی زیر لایه های بافت سر شود. هماتوم های زیر پوستی خود بخود جذب می شوند و نیاز به درمان خاصی ندارند .
شکستگی جمجمه :
شکستن تداوم جمجمه در اثر صدمه قوی می باشد و ممکن است با آسیب مغزی همراه باشد یا نباشد که انواع خطی ، خرد شده ، فرو رفته یا قاعده ای تقسیم می شود.
در شکستگی قاعده جمجمه تمایل به ایجاد اشکال در سینوس های اطراف بینی استخوان پیشانی یا گوش میانی در استخوان گیجگاهی دارند بنابراین در این شکستگی ها مکرراً خونریزی از بینی ، حلق یا گوشها دیده می شود و ممکن است خون به زیر ملتحمه چشم نیز راه پیدا کند و یک کبودی مشاهده می شود.
تکان مغزی :
تکان مغزی پس از ضربه سر ، از دست دادن موقتی عملکرد نورولوژیک همراه با آسیب ساختمانی غیر آشکار مغزی می باشد. معمولاً کاهش هوشیاری از چند ثانیه تا چند دقیقه طول می کشد.
تکان مغزی ممکن است جزئی بوده و فقط سبب گیجی یا نقاط کور در چشم ( دیدن اشکال تاره مانند ) شود یا اینکه شدید باشد و برای مدتی موجب از دست دادن هوشیاری به طور کامل گردد.
اگر بافت مغز در لب پیشانی صدمه دیده باشد. بیمار ممکن است رفتار تحریکی نامانوس از خود بروز دهد . در حال که گرفتاری لب گیجگاهی می توانند سبب فراموشی یا اختلال جهت یابی شود.
علایم :
اشکال در هوشیاری ، اشکال در تکلم ، گیجی ، سردرد شدید ، استفراغ ، ضعف یک طرفه بدن
کوفتگی مغز:
نوعی آسیب شدیدتر است که در آن تکان خوردن مغز احتمالاً با خونریزی سطحی همراه است. بیمار برای مدت قابل توجهی بیهوش می شود. علایم و نشانه های بالینی به اندازه کوفتگی و میزان ادم مغزی همراه با آن بستگی دارد . نبض ضعیف ، تنفس سطحی و پوست سرد و رنگ پریده . بیمار ممکن است بدون حرکت بخوابد ، دفع غیر اراری در روده و مثانه اتفاق می افتد که از علایم کوفتگی مغز هستند. بیمار با تلاش زیاد بیدار می شود اما بلا فاصله می خوابد و وارد بیهوشی می شود.
عموماً بیماران با آسیب منتشر که علایمی نظیر عملکرد حرکتی غیر عادی ، حرکات غیر طبیعی چشم و افزایش فشار مغز دارند پیش آگاهی ضعیف داشته و دچار آسیب مغزی ، ناتوانی یا مرگ می شوند.
: جستجو